Psikoloji Arşivi

İçerik

Diğer Ruhsal Bozukluklar

Genel ICD-10-CM Kodu: F99 – Ruhsal bozukluk, başka türlü adlandırılamayan

🧠 Tanım

Bu kategori, DSM-5’te yer alan belirli bir bozukluk grubuna girmeyen, karmaşık, atipik ya da mevcut tanı kriterlerinin tümünü karşılamayan ama yine de klinik olarak anlamlı sıkıntıya veya işlev kaybına neden olan ruhsal belirtileri kapsar. Genellikle geçici tanı olarak kullanılır.

📌 Alt Başlıklar:

🔹 1. Diğer Belirtilen Ruhsal Bozukluk (Other Specified Mental Disorder – OSMRD)

Tanımlama yapılır, örneğin:

  • “Travma sonrası stres belirtileriyle seyreden ancak süresi yetersiz olan bozukluk”
  • “Yeme bozukluğu benzeri semptomlarla seyreden ancak kriter dışı olan durum”

Klinik, bozukluğun neden özgül tanıya uymadığını açıkça belirtir.

🔹 2. Belirtilmeyen Ruhsal Bozukluk (Unspecified Mental Disorder – USMRD)

  • Tanı koymak için bilginin yetersiz olduğu durumlarda ya da
  • Acil müdahale gereken, ancak net değerlendirme yapılamayan koşullarda kullanılır.
  • Örneğin: “Psikotik belirtilerle başvuran ancak henüz sınıflanamayan birey”

Bu durumlarda tanı geçici olarak kullanılır ve detaylı değerlendirme sonrası yeniden sınıflandırılır.

🧩 Ne Zaman Kullanılır?

  • Bir birey tanıya yakın ama kriter dışı özellikler gösterdiğinde
  • Karma vakalarda birden fazla semptom kümesi yer aldığında
  • Klinik gözlemle saptanabilecek ancak DSM-5’te yer almayan nadir belirtilerde

     

  • Kültürel farklılıklara bağlı belirtilerin standardize tanılara uymadığı durumlarda

💬 Klinik Örnekler:

Klinik Gözlem

Tanı Kullanımı

2 haftalık hafif depresif belirtiler

Diğer belirtilen depresif bozukluk

Travma sonrası semptomlar 1 haftadan kısa sürüyor

Diğer belirtilen travma ilişkili bozukluk

Kapsamlı disosiyatif belirtiler ama tanı eşiği altında

Diğer belirtilen dissosiyatif bozukluk

Yoğun duygusal sıkıntı, ama hiçbir DSM tanısını karşılamıyor

Belirtilmeyen ruhsal bozukluk

⚖️ Etik ve Klinik Önemi:

  • Gereksiz tanılamadan kaçınmak için kapsayıcı bir çerçeve sunar

     

  • Acil durumlarda hızlı müdahale sağlar
  • Uzun vadede tanının netleşmesiyle daha uygun bir teşhis konabilir

💊 Tedavi ve Müdahale Yöntemleri:

  • Tedavi semtomlara göre belirlenir

     

  • Geçici tanı olduğu için değerlendirme süreci boyunca yakın izlem gerektirir
  • Tanı netleştikçe psikoterapi ve farmakoterapi şekillenir
  • Güvenli ortam ve destekleyici müdahaleler esastır

📚 Kaynakça:

  1. American Psychiatric Association. (2013). DSM-5: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders

     

  2. First, M. B., & Westen, D. (2007). Classification for clinical practice: DSM-IV, ICD-10, and beyond. Psychiatric Clinics of North America

     

  3. Frances, A. (2013). Saving Normal: An Insider’s Revolt Against Out-of-Control Psychiatric Diagnosis

     

Subscribe
Subscribe